Củ hoa nghệ tây có trồng được ở Việt Nam?

Nghệ Tây tên tiếng Anh là Crocus sativus là một loại thực vật thuộc họ Diên Vĩ, vùng phân bố chủ yếu là Tây Nam Á. Đa số các bộ phận của nghệ tây từ củ hoa nghệ tây, hoa và nhụy nghệ tây đều hữu ích và được sử dụng nhiều trong đời sống.

Củ hoa nghệ tây là gì?

Củ hoa nghệ tây được dùng để làm giống trồng cây hoa nghệ tây nhằm mục đích chính là khai thác nhụy (saffron) để làm gia vị, chữa bệnh và làm đẹp. Saffron từ cây hoa nghệ tây đang được xem là “vàng đỏ” quý hiếm và đắt giá.

Củ hoa nghệ tây thường nằm hàng năm dưới đất nên được xem là loại cây củ lưu niên, cây có chiều cao chỉ khoảng từ 15 đến 20cm. Cây nghệ tây phát triển từ những corms hay còn gọi là đọt cô đặc, những corms này có đường kính khoảng từ 4-5cm, chúng mọc hàng năm trời ở dưới đất, ôm dính nhau thành dạng củ, trông giống củ hành, có màu trắng và căng mọng.

Mỗi corm có từ 6-9 lá trắng hẹp, chúng không có khả năng quang hợp. Sau thời gian nghỉ hè đến mùa thu thì từ corm bắt đầu cho ra các lá có màu xanh nhạt, dạng lưỡi dao mỏng. Lá có thể dài đến khoảng 40cm và thường mỗi corm sẽ phát triển khoảng 11 lá.

>>> Saffron có tác dụng gì?

Quá trình củ hoa nghệ tây phát triển và thu hoạch​

Quá trình cây phát triển sẽ cho ra các chồi hoa màu tím, đến khoảng tháng 10 thì cây bắt đầu đơm bông, mỗi cây có từ 1 đến 3 bông hoa dạng như hoa lily, chúng thường có màu tím nhạt, màu xanh nhạt hoặc màu tím sẫm. Ở thời điểm ra bông cây có thể cao lên tới 30cm.

Mùa thu hoạch hoa thường chỉ kéo dài trong vòng một tuần đến 10 ngày. Hoa nghệ tây chỉ nở vào sáng sớm vì vậy cần hái khỏi cây càng nhanh càng tốt nếu không đầu nhụy sẽ mất màu rất nhanh khi hoa bắt đầu héo làm giảm chất lượng nhụy hoa. Việc hái hoa cần thực hiện từ rạng đông đến khoảng 10 giờ sáng là kết thúc, vì sau khoảng thời gian này hoa sẽ héo lại.

Sau khi hái xong các đầu nhụy đang ẩm sẽ cần qua giai đoạn làm khô, trọng lượng nhụy khô chỉ còn lại khoảng 4/5 trọng lượng khi tươi, đặc biệt cần được bảo quản trong những vật dụng chống ẩm và tránh ánh sáng.

Mua củ hoa nghệ tây ở đâu?

Hoa nghệ tây (Saffron) là loại cây quý thuộc dạng “khó tính”, nó đòi hỏi một số điều kiện thổ nhưỡng tương đối khó khăn nên chỉ thích hợp với một số vùng trên thế giới, những vùng có khí hậu khô và nóng vào mùa hè, nhưng lạnh vào mùa đông; đất khô, đá vôi, thoáng khí, bằng phẳng và không có bóng râm, không bị đọng nước..

Saffron được trồng ở một số nơi trên thế giới như Hà Lan, Tây Ban Nha, Mỹ, Tây Tạng nhưng nhiều nhất là ở Iran. Với điều kiện khí hậu quanh năm thuận lợi cho việc sinh trưởng và phát triển do đó nghệ tây trồng tại Iran cho sản lượng và chất lượng cao nhất. Sản lượng nghệ tây hàng năm của Iran chiếm 90% tổng sản lượng nghệ tây trên thế giới.

Củ hoa nghệ tây như thế nào là chất lượng?

Củ hoa nghệ tây có màu trắng, hình dáng tròn, căng mọng là củ đạt chất lượng tốt, những củ có các vết nứt, trầy xước hay bị lủng, thối hoặc khô thì được xem là củ nghệ tây kém chất lượng.

Như đã nêu ở trên, củ nghệ tây chất lượng nhất thuộc về Iran. Ngoài ra củ nghệ tây cũng được bán ở một số nước khác trên thế giới như là ở Nga, Tây Tạng…

Mua củ hoa nghệ tây ở đâu để chất lượng nhất

Trên thế giới

Củ hoa nghệ tây trồng ở nhiều nơi trên thế giới như Ma rốc, Tây Ban Nha, Ý, Hà Lan, Afghanistan, Ấn Độ, Mỹ nhưng nhiều nhất là ở Iran với 90% sản lượng nhụy hoa nghệ tây của thế giới.

Iran trồng được nhiều như vậy là do quốc gia này hội tụ nhiều yếu tố như khí hậu khô, lạnh, thổ nhưỡng phù hợp cho cây sinh trưởng. Bên cạnh đó Iran cũng sở hữu nguồn nhân công dồi dào, giá rẻ mà chủ yếu là phụ nữ, rất hợp cho công việc thu hái saffron, một công việc thủ công đòi hỏi tính kiên nhẫn, chăm chỉ.

Tại Việt Nam

Ở Việt Nam nơi bán củ hoa nghệ tây được bán tràn lan, trôi nổi, không có nguồn gốc rõ ràng, và không thể truy xuất được xuất xứ. Nhiều người ở Việt Nam đã mua củ hoa nghệ tây về trồng tuy nhiên khả năng nảy mầm và ra hóa của nó rất kém.

Lý do là do chất lượng của hạt giống chưa được kiểm định cộng với điều kiện khí hậu nóng ẩm, thổ nhưỡng không phù hợp khiến việc trồng nghệ tây không thành công, bỏ công, bỏ sức tuy nhiên thu lại chỉ là “tiền mất tật mang”.

Hiện nay ở nước ta chỉ có một vùng trồng thử nghiệm bước đầu thành công saffron là tại Sa Pa, Lào Cai nhưng chất lượng chưa được kiểm định so sánh với chất lượng nhụy hoa nghệ tây của Iran.

Tuy nhiên không trồng được củ hoa nghệ tây không có nghĩa là người Việt không thể có nhụy hoa nghệ tây để sử dụng. Mặt khác công ty TNHH Saffron VIETNAM đã đưa saffron đến gần hơn với người tiêu dùng trong nước, là đại diện duy nhất của Việt Nam hiện nay độc quyền phân phối từ công ty lớn nhất xuất khẩu saffron của Iran theo đường chính ngạch, được cấp phép với chất lượng sản phẩm cao cấp và organic.